Звярніце ўвагу! Поўны змест.
Размытай каляіністай дарогай я і Люба ідзём дадому. Мы вяртаемся са школы, дзе абое вучымся ў сёмым класе. Сямігодку пабудавалі пры сельсавеце, кіламетры за чатыры ад нашага сяла, і таму вучні штодня ходзяць туды і назад гэтай дарогай, палова якой бяжыць праз лес.
Мы ідзём па лесе. Позняя восень. Ужо канец лістапада. Шэрыя, ірваныя хмары нізка імчацца над лесам, амаль чапляючыся за вяршаліны дрэў. Цярушыць дробны дожджык.
Абыходзім лужыны, гразь. Абапал дарогі стаяць, злёгку ківаючыся, мокрыя, хмурыя сосны, асыпаюць на галаву буйныя дажджавыя кроплі. Непрыветліва пазірае голы бярэзнік, асіннік. Вунь толькі зімні дубок трымае на сабе рыжае, сырое адзенне.
I ўсё ж тут цяплей, чым у полі. Мы з Любай зайшлі ў лес, нібыта ў хату, дзе можна абагрэцца ад халоднага, золкага ветру. Тут дарога зацішней. Яе мы, як кажуць, ведаем на памяць і, сапраўды, прыйшлі б да свайго сяла з заплюшчанымі вачыма.
У Любы ў руках партфелік з кніжкамі, а ў мяне – на папрузе цераз плячо скураная паштовая сумка. Апроч заняткаў у школе, я маю яшчэ абавязак зайсці ў сельсавет, на пошту: забраць газеты, пісьмы – усю карэспандэнцыю для нашага сяла. За гэта мне ў праўленні калгаса налічваюць як пісьманосцу дзесяць працадзён – першы сціплы заробак у маёй працоўнай дзейнасці. А што я – зломак?.. У гэтай сумцы і кніжкі-падручнікі, і сшыткі, і вялікая кіпа газет і часопісаў, так што папруга яе часамі добра-такі ўразаецца ў плячо. Але нічога, не цяжка!
З Любай мы заўсёды разам: дзелімся падручнікамі, разам збіраемся ў школу, разам робім хатнія заданні. Часам вось так ідзём, гаворым, спрачаемся, які настаўнік лепш выкладае, каму якая дысцыпліна найбольш падабаецца, як хто зразумеў заданне па ўроку. I здараецца, што пасварымся, – тады яна ўжо не чакае мяне на мосце ля млына, калі я вяртаюся з пошты… Або пачакае, але ўсю дарогу маўчым, аж да самых агародаў нашага сяла. Ідзём адно за адным: я – наперадзе, яна – за мной. Нават словам не перакінемся. Толькі такое бывае рэдка. Часцей за ўсё нам весела – ідзём, жартуем. Аднойчы летась, узімку, усю дарогу каціла перад сабою лядзяш, то я носам дзеравяніка падштурхну, то яна валёнкам падфутболіць…
Сёлета, кажуць, зіма будзе раптоўная. Пералётныя птушкі ўсе адляцелі, засталіся сарокі ды вераб’і. Лісце, што апала на зямлю, пачарнела. Цэлымі тыднямі дажджы і дажджы. Столькі вільгаці выпадае, што зямля не здольна паглынуць усю ваду, і яна стаіць лужынамі на паверхні.
Холадна. Надакучыла такое надвор’е… Але мы ўжо не маленькія, каб на яго скардзіцца ці баяцца.
Вось, бывае, блісне сонца, і ў гэтых лужынах на лясной дарозе адаб’ецца крыштальна-сіняе неба. I гэта чыста-сіняе неба, і яркая празрыстасць у паветры чымсьці нагадваюць іншую пару. Такую пару, калі ўжо сышоў снег, дарогі яшчэ не высахлі, зямля яшчэ не зацвярдзела пасля разводдзя, яшчэ ў лесе сыра, яшчэ не надышло цяпло, але ўжо наўкол адчуваецца вясна. Сапраўдная вясна!
От гэтую хвіліну той радаснай цёплай пары, якая чакала нас у будучым, раптам адчулі мы цяпер, ідучы па асенняй лясной дарозе.
…Дождж перастаў. Хмары над лесам падняліся ўгору. Павесялела. А потым выглянула сонца. Сосны дружна загаманілі, зашумелі…
Мы якраз былі на лясным узгорку. Далей дарога дзвюма каляінамі бегла ўніз, на палянку. Спускалася яна па гліністых прыпеках і парогах, перад якімі колы павыбівалі глыбокія калдобіны. У адной такой калдобіне стаяла вялікая лужына. Ад самага ранку сюды, відаць, яшчэ ніхто не ехаў, яшчэ не замуціў ваду, і яна ў лужыне была светлая, нібы крынічная. Люба і я зірнулі ў яе, як у люстэрка. Угледзелі адзін аднаго. Убачылі блакітнае неба, круглыя галіны зялёнай сасны над намі.
– Хочаш, я зараз зраблю вясну, – сказала Люба.
Прызнацца, я спачатку не ўгадаў яе намер. Спыніўся.
Люба паклала партфелік на ўзбочыну, знайшла ёмкую ламачыну і пачала вострым канцом капаць раўчук у белым гліністым прыпеку. Тады і я скеміў, нагнуўся, пачаў ёй памагаць.
Лужына адлюстроўвала неба, сонца, дрэвы. Яна застыла, чакаючы блізкіх замаразкаў, той сцюдзёнай раніцы, калі дыхне першы мароз і вада ў ёй сатнецца тоненькім, празрыстым, як шкло, лёдам. Шырокая, нерухомая, яна сабралася чакаць гэтае хвіліны.
I раптам – рухнула перад ёй плаціна: Люба пракапала раўчук… А я дапамог…
Вада шуганула ўніз, па каляіне, забулькала, заструменіла. У ёй заіскрылася сонца, зазіхацела неба, як вясной. Здаецца, толькі гэтага і не хапала на глухой асенняй дарозе.
Нам стала цёпла, як вясной. Ва ўсякім выпадку, такое адчуванне было на сэрцы ў абодвух. Люба глянула і засмяялася. Вочы яе былі сінія, як неба, і пераможна іскрыліся, як сонца ў вадзе, якое таксама ўмее рабіць вясну.
Калі лужына ўся сышла і на дне засталіся толькі шышальнік ды пачарнелае лісце, мы заўважылі, як прыток нашага ручая напоўніў другое такое вадазборышча. Вада там вось-вось магла пераліцца цераз гліністы парог. Люба пабегла і памагла ёй шугануць далей, уніз, да палянкі…
Так мы і ішлі ўслед за вадой узбоч дарогі: я нёс Любін партфель, а яна ламачынай прапускала, падганяла шумлівы ручай. Між намі струменіла веснавая плынь. Ну, чым не вясна!
Раптам Люба сказала:
– Вясной, як скончым сем класаў, паедзем у Мінск вучыцца?
– Не ведаю, – адказаў я. – А ты?
– I я не ведаю.
Гледзячы на бруістую, каламутную ваду, мы прайшлі колькі крокаў, і Люба зноў запыталася:
– А як мы калі-небудзь разлучымся, ты будзеш пісаць пісьмы?
Я не ведаў, што адказаць. Безумоўна, у сямігодцы – толькі сем класаў. Калі хочаш далей вучыцца, трэба нешта думаць. Мы ўжо не малыя. Але я так прывык хадзіць разам, што разлука між намі, здаецца, не магла здарыцца.
– Усім ты носіш пісьмы, – сказала Люба, – а мне дык ніхто не напіша…
Яна зноў засмяялася, выхапіўшы з маіх рук свой партфелік, пераскочыла на ўзбочыну.
На палянцы Люба ўспомніла, як хадзіла вясной глядзець паводку. На рэчку. Яна з захапленнем расказвала, а я, мабыць, не слухаў. Думаў нешта такое, ад чаго на сэрцы было горача і радасна. У галаве кружылася думка: «А што, калі мне ёй напісаць?.. Можна напісаць?.. Можна ці няможна?..»
I я напісаў. Каб ніхто не бачыў і не ўведаў. Напісаў: «Люба!..» I яшчэ тры словы. (Самі ведаеце якія!) Унізе – сваё імя…
На гэта пайшло шмат часу. Цэлы вечар. Заклеіў у канверт і рашыў заўтра аддаць Любе, вяртаючыся дадому, там, пад круглай сасной.
…Не аддаў. Маўчаў усю дарогу. Дома расклеіў канверт, перачытаў і дамаляваў сасну. Намаляваў такую, якая адлюстроўвалася ў нашай лужыне…
Я насіў у паштовай сумцы сваё пісьмо, аж пакуль не прыйшла сапраўды вясна…
I аддаў яго Любе на тым самым месцы, на дарозе, пад сасной, дзе летась, увосень, было так золка, холадна і дзе, як выглянула сонца, нашы юнацкія сэрцы ўжо адчулі вясну.
