І
Калі сябры нас гудзяць згубаю
І ворагі прарочаць скон, –
Тады к Табе, о Вільня любая,
Прыводзяць згадкі у палон.
Ў маіх лятунках ты – ўладарная,
Пануеш ты, харашыня:
Завулкаў сон і ціш кляштарная,
Віллі празрыстай глыбіня;
Вялікай вуліцы экзотыка,
Тэатры, кіно, шпіталі:
І маліцвенна ўзносіць готыка
Да неба тонкія шпілі;
Святая Ганна – спеў, напеўнасцю
Салодка ўзрушаны ўсягды;
А поруч з бізантыйскай пэўнасцю
Царква прысела ля вады;
Увечар за гарой трохкрыжнаю
Палае захаду пажар,
Як знак, што веліччу аблыжнаю
Яна не выкліча ахвяр;
І плюск Вілейкі, хвалі ветрыка
Люляюць Бернардынскі сад;
І мільгаціць праз ноч электрыка
Ў зацёмкаў мескіх шалы чад;
Плыве па вулках пыха панская,
Распуста, блуднасць і мана;
І ярасць жорсткая, паганская
Бліскае ў вочах літвіна.
У жыдоўскім гета дробязь, клопаты
І аб Сіёне сны ў туман,
І гэткі ж сум, і тыя ж допыты
Вядуць таполі базыльян.
А там, па-над мурамі даўнымі,
Дзе места ўсенькае відно,
Руіна думамі дзяржаўнымі
Гадае нам: чыё яно?
Але ўжо лёс рукой няўхільнаю
Загад вызначвае з вякоў:
Усё магутней б’е пад Вільняю
Прыбой нямоўкнучы з палёў…
Ўсё пераможней нестрыманае
Стыхіі шум і бурны круг…
О, места роднае, каханае,
Цябе залье крывіцкі рух!
ІІ
О, Вільня, крывіцкая Мекка!
О, места, – ўсё цуд, хараство!
Дзяржаўная думнасць павекаў,
Узнята рашуча брыво!
Абліччам пад ветры і буры,
Туды – у разлогі палёў,
Дзе гоняў рунелыя суры,
Ўзіраешся, поўная сноў.
Чытай жа,чытай жа праз цемень,
Праз гэты бяздолля туман, –
Там дзеці жаданнем, бы крэмень,
Кляліся на новы каран.
Там дзеці (твае яны дзеці!)
З-пад слепых, закураных хат…
Вітай жа – ў часы ліхалецця
Змагарскі іх блішча пагляд.
Ім кажуць прапасці са свету,
Ў парожнасць рассеяцца, ў дым;
Ды думкай, бы выш мінарэту,
Стаяць яны ў ветрыску злым.
Ім доля дала паніжэнне,
Ды Бога крым Бога няма;
І Бог іх адзін – вызваленне,
І зненавісць іх да ярма.
Руіна замчышча – Кааба –
Ім прошча ўздыханняў і дум.
Салодкіх лятункаў – прываба,
Ў сваім запусценні – іх сум.
У крыўдзе і горы пякельным
Пагудкі, як клічы адны,
Чакаюць наўкол непадзельна,
Каб рушыць разводдзем вясны.
Ўжо ў песнях звініць перамога
І крокамі курыцца шлях…
Але ці там чуеш святога?
Ці вее прарокавы сцяг?
А ён, паганяты, няўзнаны,
Душой шчэ згарае між нас, –
Хоць месяц мінуў Рамадана,
І вызначан тэрмін і час.
Ці сэрца гартуе да чыну?
Ці ў модлах да Бога свайго?
Між тых, хто ўцяклі да Медыны,
Ці бачыш, ці бачыш яго?
І ты ці чакаеш пад здзекам,
Што бомкне ўрачыстая медзь?
О, Вільня, крывіцкая Мекка!
Ці варта прарока ты стрэць?
1925
