Родная зямля прыгожая ў кожную пару года.
Зімой, калі за вокнамі лютуе мароз. Нават тады, калі вецер вые, як галодны воўк, шпурляе ў вокны сухімі камякамі снегу.
Вясной, як стройныя таполі нясмела выпускаюць клейкія і пахучыя зялёныя лісточкі. Тады, калі пад самым купалам неба заліваецца жаўрук.
Летам, калі нізка над зямлёю, шчабечучы, носяцца ластаўкі. Калі на палянках у траве густа чырванеюць суніцы – буйныя, спелыя, з жоўтымі зярняткамі, нібы вяснушкамі, па баках.
Прыгожая наша зямля і ўвосень, калі ў кронах бяроз з’яўляюцца першыя залатыя пятакі. З кожным днём іх становіцца ўсё больш і больш.
У прыродзе, як і ў жыцці чалавека, усё мяняецца. Адна пара года змяняе другую, але кожная з іх па-свойму адметная, непаўторная і прыгожая. Прыгожая, як спеў птушак, як матчына песня, як той куточак роднай зямлі, дзе ты нарадзіўся і вырас. А цяпер невялічкая казка пра тое, як на нашай зямлі трэба шанаваць усіх.
Пакрыўдзіў аднойчы стары саву. Раззлавалася сава і сказала, што больш не будзе ў дзеда на лузе мышэй лавіць. Стары толькі пасмяяўся з неразумнай савы: «Не будзеш – і не трэба. Бяда вялікая!» Але перастала сава мышэй лавіць – і раптам асмялелі мышы. Пайшлі гнёзды чмялёў разбураць. Але і тут нічога не зразумеў дзед. Паляцелі чмялі – і ніхто не застаўся канюшыну апыляць. Не расце на лузе канюшына, няма чым карову карміць. А без корму не стала ў кароўкі малака. Вось толькі тады зразумеў стары, якую памылку зрабіў. Ды і пайшоў да савы прасіць прабачэння.
Сэнс гэтай казкі не толькі ў тым, што нельга крыўдзіць сяброў. Сэнс казкі яшчэ і ў тым, што ў прыродзе ўсё звязана нябачнымі ніцямі. Як у казцы: на першы погляд, не мае сава дачынення да малака, а вось атрымліваецца, што мае. Праз мышэй, праз чмялёў, праз канюшыну – да каровы і малака.
Усім нам трэба быць надзвычай уважлівымі да прыроды. Хто з нас з замілаваннем не сачыў, як хуценька паўзе, спяшаецца па далоні маленькая божая кароўка. Як узлятае з нашага пальца, адчайна лапоча кволымі крыльцамі. Здаецца, такая дробязь! Але вучоныя падлічылі, што адна божая кароўка за сваё кароткае жыццё знішчае каля дзесяці тысяч асобін тлі. Гэта колькі б яны жыватворнага соку з раслін выпілі? Таму ў некаторых краінах божых каровак перавозяць з раёна ў раён, нават з адной часткі свету ў другую. Гэта робяць тыя гаспадары, што разумеюць і берагуць прыроду. А некаторыя тым часам кожную вясну дружна выходзяць паліць сухую траву. Яны не задумваюцца, колькі насякомых загіне ў бязлітасным агні. Колькі прападзе чмяліных гнёздаў, колькі пчол і восаў, якія зімавалі ў пустых сцяблінах раслін, не змогуць падняцца ў палёт. I колькі божых каровак панясе вецер з попелам і дымам!
Можна прыводзіць падобныя прыклады бясконца. I ўсе яны пра адно: пра тое, што і людзі, і звяры, і рыбы, і птушкі, і расліны жывуць у адным доме, які называецца прыродай. Дык як жа нам не шанаваць, не берагчы свой родны дом?
Чалавек, які не разумее сувязі ў сусвеце, можа шмат бяды прынесці і сабе, і прыродзе, і многім людзям. Вось чаму шанаваць прыроду, вывучаць яе законы і з’явы трэба нам усім.
(500 слоў)
Паводле Я. Галубовіча.
