Будзяць рана, як толькі ноч пабялее на ўсходзе. Расплюшчваеш вочы і ў першую хвіліну не ведаеш, дзе ты. Потым бачыш маці, якая схілілася над ложкам, і адразу ж успамінаеш, што ўчора збіраўся ў грыбы.
Борздзенька нацягваеш на сябе кашулю, штаны, бяжыш да вядра, плюхаеш у твар халоднай вадою, кідаеш у кашэль акраец хлеба, нож і спяшаешся ў лес.
Усюды плавае нізкі, мутны туман. Праз яго не бачыш ні кустоў, ні дарогі. Птушкі прачнуліся ўжо. Цёхкае салавей, прысвіствае дрозд. Устрывожана глядзіш на пясок: ці не апярэдзіў цябе хто?
У лесе змрочна і сыра. Ад холаду ўздрыгваеш. Але не спыняешся, а імчыш яшчэ хутчэй. Неўзабаве зварочваеш з бітай дарогі і ступаеш па мокрым і мяккім леташнім лісці. Яшчэ цемнавата.
Выбіраеш роўненькі пянёк дзе-небудзь ля крынічкі ці светлага буркатлівага ручая. Жуеш хлеб. I калі ад акрайца астаецца невялічкі кавалачак мякішу, чуеш недзе збоку доўгае і гучнае: «Ау-уу!»
Падхопліваешся на ногі і, забываючы пра ўсё, бяжыш колькі ёсць сілы наперад, каб абагнаць ранняга грыбніка.
Трапляеш на адно грыбовішча, на другое і бачыш усюды карэнні. Тоўстыя і свежыя, вось-вось зрэзаныя. Гэта ж нехта пабраў грыбы, якія мог пакласці ў свой кашэль ты. Сэрца пачынае трывожна біцца, зіркаеш па баках. I ўжо не зважаючы ні на пні, ні на хмыз, што ўсюды трапляецца пад ногі, бяжыш далей. Разоў колькі спатыкаешся, падаеш, але падхопліваешся і зноў бяжыш.
А галасоў усё больш і больш. Яны ўжо чуюцца не толькі ззаду, але і наперадзе – ад іх аж галосіць лес.
I тады ў галаву прыходзіць думка: усіх грыбнікоў не абгоніш. Сцішаеш хаду і пільней глядзіш сабе пад ногі ля кожнага натапыранага ліста, ля кожнага кусціка і горбіка.
Лес увесь у расе, блішчыць. Але чым далей у лес, тым болей грыбоў. Дзе-небудзь пад кашлатаю бярозкаю альбо сасонкаю прысядзеш і адразаеш корань першаму баравіку. Хвілін праз колькі бачыш яшчэ аднаго, потым яшчэ. А там і пайшло! Толькі нагінайся ды паспявай браць. Бярэш адны баравічкі, маладыя, белыя; казлякоў можна нарэзаць і пасля – імі вунь усюды аж кішыць лес.
Праз нейкі час адварочваешся, каб пакласці ў кашэль яшчэ аднаго баравіка, і не верыш вачам сваім: усё днішча ўжо ўкрыта грыбамі – паджарымі, з чорнымі тоўстымі шапкамі.
Ля даўным-даўно паваленага і зарослага ўжо маладняком дуба трапляеш на неруш.
Грыбы сядзяць усёй вялізнаю сваёю сям’ёй, бы на якой радзе, і, здаецца, слухаюць, аб чым бае старэйшы іх роду – абвіслы зялёны баршчавік. Зразаеш усе баравікі. Карэнні белыя, тугія – значыць, грыбы пачаліся і ўжо будуць да самай глыбокай восені.
Ходзіш па лесе яшчэ з паўгадзіны. Глядзіш, ці высока паднялося сонца, азіраешся, дзе ты – і паварочваеш назад. I цяпер заўважаеш, як пахне ў лесе. Дубоваю карою, грыбамі, лісцем, зямлёю. I здаецца, нават пахне раса.
З лесу выходзіш радасны, з поўным кашалём і дзвюма доўгімі і важкімі маністамі ў руках.
А сонца паднялося ўжо высока і імкне ў зеніт. Пачынае парыць, – мусіць, зноў пойдзе дождж, цёплы, з бліскавіцамі, з грымотамі. Пяюць, заліваюцца птушкі – у іх свая радасць і надзея.
(482 словы)
Паводле Б. Сачанкі.
