Васіль Быкаў — Дажыць да світання — Чытаць поўны варыянт
Вялікая Айчынная Вайна. Зіма.
Невялікі атрад салдат пад камандаваннем лейтэнанта Іваноўскага і старшыны Дзюбіна атрымліваюць важнае заданне ад вышэйшага начальства. Атрад становіцца на лыжы і адпраўляецца на выкананне задання. Мэта групы знаходзіцца за 60 кіламетраў, салдатам трэба прайсці незаўважанымі, каб выжыць і выканаць заданне. Наперадзе і адкрытая прастора, і выратавальны лес і ажыўленая траса. На выкананне задання у атрада ўсяго 12 гадзін.
Пераадольваючы адкрытую прастору, група трапляе пад абстрэл, раненне атрымлівае адзін салдат, якога адпраўляюць назад, разам з адзіным сапёрам Шалудзяком. Аднак Шалудзяк неспадзявана прыцягвае ўвагу немцаў і памірае ад кулямётнай чаргі.
Тым часам, група працягвае рух да мэты, некаторыя з салдат адсталі, што прымушае лейтэнанта нервавацца.
Група выходзіць на хутар і спрабуе яго абысці, але іх пачулі сабакі, група зноў пад абстрэлам. Лейтэнант Іваноўскі атрымлівае раненне ў нагу, аднак нікому не дае ведаць аб гэтым і сам робіць сабе перавязку. Баец Хакімаў атрымлівае раненне, нашмат больш сур’ёзна і цяпер яго трэба будзе цягнуць волакам.
Група прасоўваецца далей, усе вельмі стамленыя і спустошаныя, двое байцоў — старшына Дзюбін і салдат Заяц прапалі. Цяжкапаранены Хакімаў становіцца баластам для сваіх таварышаў, у многіх з’яўляецца думка кінуць яго. Але, лейтэнант адганяе падобныя думкі.
Мэтай групы з’яўляецца знішчэнне артылерыйскай базы з боепрыпасамі і слабай аховай.
Атрад дабіраецца да ажыўленага шашы, па якой раз-пораз праходзяць калоны машын. Група размяшчаецца ў супрацьтанкавым рове і спрабуе выбраць час для пераадолення шашы.
Лейтэнант бярэ з сабой байца Піваварава, выбірае момант і паспяхова пераадольвае шашу. Ўдваіх яны дабіраюцца да таго месца, дзе размяшчалася база, але, іх чакае няўдача : базу ўжо перавезлі ў іншае месца. Выходзіць, што ўсе іх намаганні і ахвяры былі бессэнсоўнымі.
Іваноўскі і Півавараў прыходзяць да думкі, што раз быў атрыманы загад знішчыць базу, значыць яе трэба абавязкова знайсці, вяртацца назад нельга. Яны вяртаюцца да шашы, перасякаюць яе і знаходзяць там зніклых Дзюбіна і Зайца, якія дагналі групу.
Лейтэнант вырашае адправіць усіх назад, і паспрабаваць выратаваць цяжкапараненага Хакімава. Сам жа ён збіраецца знайсці і знішчыць базу. З сабой ён бярэ Піваварава.
Байцы адпраўляюцца на пошукі базы, але натыкаюцца на будынак, які можа быць нямецкім штабам. Лейтэнант прымае рашэнне падарваць яго, гэта раўнасільна падрыву базы. Але, пры падыходзе да будынку, Іваноўскі атрымлівае раненне ў грудзі. Півавараў адбівае свайго камандзіра і адцягвае ў бок.
Атрымаўшы сур’ёзнае раненне, Іваноўскі разумее, што зараз яны не змогуць дабрацца да базы. Адзіным правільным рашэннем было б затаіцца ў якой-небудзь вёсцы, у сваіх.
Півавараў нясе на сабе параненага Іваноўскага, а таксама зброю і запальную сумесь у бутэльках. Байцам удаецца дабрацца да лазні, дзе яны і затаіліся. Лейтэнант адпраўляе Піваварава на разведку, а таксама дае заданне знайсці лыжы і даведацца, ці няма ў гэтай вёсцы нямецкага штаба. Півавараў сыходзіць, а лейтэнант ўпадае ў забыццё. Раптоўныя стрэлы выводзяць лейтэнанта з гэтага стану і, даведаўшыся гук роднага аўтамата, разумее, што Піваварава выявілі. Лейтэнант выходзіць з лазні і ідзе па слядах Піваварава. Неўзабаве ён знаходзіць расстралянага байца.
Іваноўскі, у адчаі, ён жадае нанесці хоць якой-небудзь шкоду ворагу, разумеючы, што да сваіх ён ўжо не дабярэцца. Ён вырашае дабрацца да шашы і падарваць першы транспарт, які яму трапіцца. З вялікай цяжкасцю ён дабіраецца да траншэі і пачынае чакаць. Ён вельмі баіцца заснуць, страціць прытомнасць або моцна кашлянуць і скончыцца крывёю. Дажыць да світання становіцца самай важнай думкай Іваноўскага. Раненне ў грудзі моцна баліць, але, нягледзячы на гэта, ён дажывае да світання і чакае першы транспарт.
Гэта была звычайная фурманка з двума немцамі. Іваноўскі кідае у іх гранату і яго адразу ж расстрэльваюць. Але, кінутая ім граната зрабіла сваю справу — адзін з немцаў быў забіты, а воз падарваны.
