Якуб Колас — Маці

Якуб Колас

Непрыветна цераз вокны
  Ночка пазірае.
Ціха ў хаце. Ўся сямейка
  Спіць, адпачывае.

Натрудзіўшы добра рукі,
  Натаміўшы плечы,
Толькі маці з вераценцам
  Туліцца пры печы

Ды прадзе, прадзе кудзельку.
  Скача вераценца,
А за ім густыя цені
  Бегаюць па сценцы.

 

 * * *

На камінку гарыць корчык,
  Злотам іскры скачуць.
За аконцам вецер ходзіць,
  Глуха вербы плачуць.

Зябнуць вербы на марозе,
  Тулячыся к стрэсе.
Снегам вецер сыпле ў дзверы,
  Ходзіць шум па лесе…

I пад гэты шум трывожны
  Думае старая,
А ўслед думкам неспакойна
  Вецер падпявае.

 

 * * *

I ўсё ўстала прад вачыма
  Беднае кабеты:
Маладыя дні дзяціны,
  Дзявочыя леты,

Радасць жыцця і нягоды,
  Сваркі, трасяніна –
Ўсё, чым жыцце напаткае
  Ў цяжкую часіну.

Ўсё прыпомнілася беднай, –
  Горка, цяжка стала,
Галаву набок схіліла,
  Прасці перастала.

 

 * * *

Вось і муж усплыў на думу –
  Рана смерць скасіла!
Добрых дзетак ён пакінуў –
  Без пары магіла!

Жыў ён бедна. Спадзяваўся
  Свой прыдбаць куточак,
Хату вывезці, зямелькі
  Прыкупіць шматочак,

Бо агоркнуў хлеб батрацкі,
  Жыцце пад’ярэмна…
Ды не выйшаў з-пад няволі,
  Біўся век дарэмна!

 

 * * *

Гасне корчык на камінку,
  Пацямнела ў хаце,
Поўнач пеўні пракрычалі,
  Але не спіць маці.

Цягне нітку. Вераценца,
  З рук упаўшы, грукне,
Ды нясмела, як убогі,
  У дзверы вецер стукне.
 
Думкі думку падганяюць,
  Не даюць спакою,
Ўсё лятаюць над кабетай
  Нуднай чарадою.

 

 * * *

Уздыхнула цяжка маці,
  Аб сынку гадае,
Што ў астрозе, ў паняверцы
  Кару адбывае.

I за што? У толк не возьме
  Бедная кабета
Ні законаў гэтых мудрых,
  Ні парадкаў свету.

Вецер вые за вугламі,
  Ў коміне галосіць.
Куды толькі думка тая
  Матку не заносіць!

Зябнуць вербы на марозе,
  Глуха лес гамоніць.
Думка думку выклікае,
  Думка думку гоніць.

1908

Аналіз верша:
  Трагедыя працоўнага чалавека, асуджанага на пакуты, раскрываецца ў вершы Якуба Коласа «Маці». Перад намі змрочны пейзаж зімовай ночы, і на гэтым фоне вобраз маці-працаўніцы – добрай, шчырай, спагадлівай жанчыны-пакутніцы. У ціхім смутку сядзіць яна, адзінокая, паглыбленая ў свае думы, і «прадзе кудзельку». У яе памяці ўсплывае мінулае: дзяцінства, дзявочыя леты. У думках-успамінах маці яшчэ раз перажывае сваё жыццё, далучаецца да сваіх родных. Колькі гора спазнала яна і як мала бачыла радасці! Заўчасная смерць мужа-батрака, пакуты сына-астрожніка – усе нягоды яе ўласнага лёсу і лёсу блізкіх, родных ёй людзей зліваюцца ў адну суцэльную карціну бязрадаснага сялянскага жыцця. Алавяданне вядзецца ў спакойным эпічным тоне, але яно сагрэта аўтарскай думкай, глыбокім пачуццём замілавання да гераіні, яе высокай чалавечнасці і самаахвярнасці. Прырода сугучна душэўнаму настрою маці, яе пачуццям («вецер вые за вугламі, ў коміне галосіць», «у след думкам неспакойна падпявае», «…вербы плачуць», «зябнуць на марозе», «глуха лес гамоніць»). Пейзажныя вобразы дапамагаюць глыбей адчуць гора маці, сілу яе цярпення і спачування аўтара, яго боль.
  Верш «Маці» – эпічны па свайму стылю. Ён адносіцца да апавядальнай лірыкі Якуба Коласа, дзе, апрача аўтара-апавядальніка, героем выступае лірычны персанаж.

Сказать спасибо
( Пока оценок нет )
Переслать в:
Кapoткi змecт твораў | Краткое содержание произведений