Звярніце ўвагу! Поўны змест.
Дзік выходзіць на двор без дзяжурнага выгульшчыка раней за ўсіх суседскіх сабак, недзе а шостай гадзіне.
Ён – дварняжка шэрай масці, вушы ў яго тырчаць, галава заўсёды прыўзнята, пенсіянеркі кажуць: «Дзярэ нос дагары».
Вочы ў Дзіка злыя, голас рэзкі, але не пісклявы. Ён гаспадар двара і яго вартаўнік. Можаце не хітраваць – ніхто на ягонай тэрыторыі не пройдзе незаўважаны. Сабака бяжыць услед за роварам, матацыклам, машынаю, гучна гаўкае, палохае, папярэджвае, аднак кусацца не лезе.
Дзік ведае ўвесь двор, кожны кусцік, дрэўца, лаўку, машыну, таму што жыццё ягонае праходзіць на вуліцы на свежым паветры: на другі паверх ён прыходзіць толькі нанач.
У цёплыя вяснова-летнія дні, ад самай раніцы да адзінаццатай гадзіны, Дзік гуляе з сабакамі, бегае з дзецьмі, грэецца на асфальце, ля ног гаспадыні, якая часцяком сядзіць з сяброўкамі і пенсіянеркамі, ахвотна суправаджае дачку гаспадыні да гастранома і назад, качаецца ў пяску.
Па натуры Дзік ціхамірны, ніколі не грызецца з чужымі сабакамі і адзін цераз небяспечную дарогу ў суседскі двор не ходзіць. Калі яго клікнуць, не лянуецца, першы падбяжыць да тваіх ног. Дзік багата каго ведае і не толькі са свайго пад’езда. Дзік непераборлівы: есць усё, што яму часам кінеш з акна на асфальт, але ж есці пачынае не адразу, як бы саромеецца браць на людзях міласціну.
Дзік ведае ўсіх катоў з падвала свайго дома: ляніва так, як заведзеная механічная цацка, злёгку папалохае ката, прабяжыць за ім метраў пяць, каб не было сорамна перад іншымі сабакамі, дый супакоіцца. А здараецца, і есць разам з катом гэтую самую міласціну, якую выкідае з акна трэцяга паверха бабулька.
Бабуля вельмі старэнькая, яна ўжо не выходзіць на вуліцу і не можа есці мяса, ні смажанае, ні варанае.
Так, назіраючы збоку, можна сказаць, што Дзік жыццём задаволены. Аднак вось ужо другі год з таго часу, як яго забрала да сябе новая гаспадыня, у Дзіка не знікае з вачэй насцярога, жах. Як толькі пачынае цямнець – Дзік адразу бяжыць да дзвярэй свайго пад’езда, садзіцца і вінавата чакае выпадковага чалавека, каб той адчыніў яму дзверы. Бяжыць да сябе на другі паверх і ўжо не выходзіць да ранку.
У Дзіка няма ашыйніка і няма напысніка – хіба ж гэта не шчасце для сабакі? Але ж адкуль гэты жах у ягоных вачах? Дзік вельмі не любіць зіму, таму што раніца пачынаецца позна, а цямнее рана. Можа, ад суму, а можа, ад жадання аддзякаваць хоць чым-небудзь сваю ўратавальніцу-гаспадыню, Дзік вывучыўся нядрэнна падпяваць, калі дачка гаспадыні іграе на піяніна. Дзік садзіцца побач, задзірае галаву ўгору і, як цыркавая зорка, «спявае» з такой асалодаю, такім на натхненнем, нібыта яго ў кіно здымаюць.
– Яго мясам не кармі, а дай паспяваць. Усю зіму дае канцэрты. Толькі на вуліцу не выганяй – з усмешкаю дзеліцца з сяброўкамі гаспадыня.
Дзік страшыцца цемры. Гэта на сабаку не падобна.
Увечары ён выходзіць у суправаджэнні небудзь з хатніх, хуценька спраўляе сваю патрэбу і бяжыць у пад’езд.
«I чаму ён так баіцца цемры?» – не мог даўмецца, пакуль не пацікавіўся ў гаспадыні.
Дзіка прывезлі ў горад знаёмыя гаспадыні, ён пільна ахоўваў іхняе багацце: відэаапаратуру, фінскую пральную машыну і дываны.
Дзік старанна нёс службу. Заходзіўся ад брэху на чужога да чырвані ў вачах, мог брахаць безупынна, пакуль яго не перапынялі, паўгадзіны.
Муж і жонка, яго першыя гаспадары, дзяцей пакуль не мелі, часта выбіраліся гандляваць за мяжу. Вярталіся і праводзілі дні, прадаючы свой заморскі дэфіцыт на рынку. Дзіка ж, каб не пагрыз новую мэблю, не напаскудзіў па ўсёй кватэры, замыкалі на суткі, двое, трое ў цёмным туалеце. Так паступова, не па сваёй волі, Дзік патроху слепнуў. I аслеп бы зусім, каб не зжалілася над ім цяперашняя яго гаспадыня ды не забрала ад сквапных знаёмых «вонючую псину» да сябе. Яму прыпісалі нейкія нават кроплі, капалі іх у вочы, запіхвалі ў рот нейкія вітаміны. Дзік трываў, адчуваючы клопат і дабрыню. Яго дагэтуль ніколі не гладзілі па галаве, а тут гладзілі і на руках насілі. Уратавалі. Не аслеп Дзік, трохі яшчэ мог глядзець на белы свет і тое-сёе пазнаваць. Забылася яго папярэдняе жыццё ў раскошнай кватэры з чорным туалетам.
Жах перад цемраю застаўся. Няўжо назаўсёды?
Крыніца: Жаўранкі над полем: апавяданні / Укладальнік А. М. Бадак. – Мінск: Мастацкая літаратура, 2012. – 430 с.
